शेअर मार्केट बाजारातील ट्रेडिंगचा नवा मार्ग तुम्ही ऐकला आहेत का ? त्याचे नाव आहे ‘ डब्बा ट्रेडिंग ‘ . हो डब्बा ट्रेडिंग या साठी कारण यामध्ये चालणारे सगळे व्यवहार हे खोटे आणि फसवणुकीचे आसतात. डब्बा ट्रेडिंग ही शेअर बाजारातील व्यवहाराची एक बेकायदेशीर पद्धत आहे.कधीकधी गुंतवणूक दाराला माहीत असते की हे सगळे खोटे आहे पण तरीही काही लोक यात गुंतवणूक करण्याची ‘ रिस्क ‘ घेतात. डब्बा ट्रेडिंग मध्ये जोखीम असली तरी पैसे भरपूर असतात त्यामुळे लोकं ही रिस्क घेतात.
डब्बा ट्रेडिंग काय आहे ?
‘डब्बा’ चा शब्दशः अर्थ एक पेटी आहे, ज्याद्वारे माल एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी नेला जातो. पण इथे त्याचा अर्थ वेगळा आहे. इथे डब्बा म्हणजे दलालांचे जाळे. हे नेटवर्क छोट्या ठिकाणांहून चालतात. मूलभूतपणे, ते त्यांचे स्वतःचे ग्राहक तयार करतात आणि त्यांच्या वतीने स्वतः व्यापार करतात.
डब्बा ट्रेडिंग हा एक अवैध व्यवसाय आहे. ज्यामध्ये फिनॅन्शिअल मार्केटस मधील विविध प्रत्यक्ष व्यापारांचा नकली करण्याचा प्रकार असतो. यात व्यक्ती सोडून कुठल्याही प्रकारच्या खर्चाचा खाता अस्तित्वात नसतो. याच पद्धतीत नियमांची अभावशीष्टता असते आणि यामुळे गुंतवणूक करणारी व्यक्ती खूप जोखमीचा धोका घेतो कारण त्यांच्या निवेशाची कुठेही नोंद नसते. डब्बा ट्रेडिंग हा एक असा व्यवसाय ज्याच्या कामाची गुणवत्ता, विश्वसनीयता, निष्पक्षता इ. त्याच्या आणि त्याच्या ग्राहकांच्या संपर्कात नसते. अवैद व्यवसायांमध्ये अनेक विकृत प्रथा, चोरी, नकली उत्पादने इत्यादी समाविष्ट असतात आणि डब्बा ट्रेडिंग हा एक अवैद व्यवसाय आहे.
डब्बा ट्रेडिंग असलेल्या व्यवसायाची गुणवत्ता वेगळी असते कारण या व्यवसायाचा काम अधिकतर अनैद्य आणि अवैध प्रकारे केला जातो. या कारणाने, या व्यवसायाची विश्वसनीयता व कायदेशीरता नाही आणि यामुळे या व्यवसायामुळे संभवतः ग्राहकांना जोखीम घेण्याचा धोका असतो. डब्बा ट्रेडिंग मधली लोकांची वाढती गुंतवणूक बघून आता NSE ( National Stock Exchange) ने देखील डब्बा ट्रेडिंग ची दखल घ्यायला सुरुवात केली आहे..
NSE प्रशासनाने गुंतवणुकदारांना डब्बा ट्रेडिंग पासून सावध राहण्याचा इशारा दिला आहे. NSE ने असेही म्हटले आहे की चांगल्या परताव्याचे आमिष दाखवून डब्बा ट्रेडिंग वाले गुंतवणूकदारांना डब्बा ट्रेडिंग मध्ये गुंतवणूक करायला भाग पाडतात. हे व्यवहार करणाऱ्या मंडळींची शेअर बाजाराची नियामक संस्था ‘सेबी’कडे नोंदणी नसते. व्यवहार फक्त रोखीतच होतात. डब्बा ट्रेडिंग च्या माध्यमातून केले गेलेले व्यवहार पूर्ण होण्याची कोणतीही हमी नसते. यामध्ये गुंतवणूकदारांचे पैसे बुडण्याची मोठी भीती असते.
अशी ट्रेडिंग करणाऱ्या काही संस्था आहेत ज्यांची नावे NSE ने आपल्या निवेदनात नमूद देखील केले होते. त्यांची नावे अशी होती… श्री पारसनाथ कमॉडिटी प्रा. लि., श्री पारसनाथ बुलियन प्रा. लि., फेरी टेल ट्रेडिंग प्रा. लि. आणि भरतकुमार यांचा समावेश आहे.
NSE ने “ गुंतवणुकदारांना सावध केले जाते आणि त्यांना या किंवा इतर कोणत्याही घटकांद्वारे ऑफर केलेल्या कोणत्याही योजनेचे किंवा उत्पादनाचे सदस्यत्व घेऊ नये असा सल्ला दिला जातो ज्यात स्टॉक मार्केटमध्ये सूचक, खात्रीशीर किंवा गॅरंटीड रिटर्न दिले जातात कारण ते कायद्याने प्रतिबंधित आहे,” अशी चेतावणी देखील दिली आहे.
डब्बा ट्रेडिंग चे फायदे बाजार निर्माते किंवा डब्बावाल्यांनी आयोजित केलेल्या डब्बा व्यापाराचे काही फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:
१. कमी मार्जिनची आवश्यकता: डब्बा ट्रेडिंगसाठी गुंतवणूकदारांकडून कमी मार्जिनची आवश्यकता असते. हे त्यांना अधिक रोख गुंतवणूक करण्यास अनुमती देते.
२. कमी ब्रोकरेज शुल्क: डब्बावाल्यांच्या माध्यमातून व्यापार केल्याने ब्रोकरेज शुल्क कमी होते. त्यामुळे गुंतवणूकदारांना कमी खर्च करण्याची मुभा दिली.
३. ट्रेडिंग दरम्यान कोणतीही घसरण नाही: डब्बावाला शेअर्सच्या खरेदी आणि विक्रीसाठी थेट चलन अंदाज लावतात, गुंतवणूकदारांना कोणतीही घसरण सोडत नाहीत.
४. व्हॉल्यूम जास्त आहे: डब्बा ट्रेडिंगमध्ये शेअर्सच्या खरेदी-विक्रीचे प्रमाण जास्त आहे. यामुळे गुंतवणूकदारांना कमी कालावधीत जास्त परतावा मिळू शकतो.
५. अनुभव आवश्यक नाही: डब्बा ट्रेडिंगसाठी गुंतवणूकदारांना अनुभव आवश्यक नाही. याची काळजी घेणाऱ्या मार्केट मेकरसोबत ते थेट व्यापार करू शकतात.
६. तरलता ( Liquidity ) : डब्बा ट्रेडिंगचा आणखी एक फायदा म्हणजे सामान्यतः कमी तरलता असलेल्या समभागांची तरलता. यामुळे गुंतवणूकदारांना बाजारात अधिक शेअर्स खरेदी किंवा विक्री करण्याची संधी मिळते.
डब्बा ट्रेडिंग हे पूर्णपणे बेकायदेशीर आहे त्यामुळे त्यातून मिळालेल्या उत्पन्ना वर कर आकारला जात नाही.
इथे लक्षात ठेवा की डब्बा ट्रेडिंगमध्ये गुंतवणुकीच्या फायद्यांसोबतच काही तोटे देखील आहेत, जसे की तुम्ही बाजारातील हालचाल चुकवत आहात, त्यामुळे तुम्हाला डब्बा ट्रेडिंगमध्ये गुंतवणूक करायची की नाही हे तुम्ही हुशारीने ठरवावे. एकंदरीत, डब्बा ट्रेडिंगपासून दूर राहणे चांगले. शेअर बाजाराचे नियम आणि कायदे समजून घ्या आणि तुमच्या गुंतवणुकीच्या सुरक्षिततेची आणि प्रसारित केलेल्या माहितीची हमी देणारा विश्वसनीय ब्रोकर निवडा.